Schiedam: de Heilig Hartkerk verdient het om gezien te worden

Dit blog is een aanvulling op een eerder blog over Luidina van Schiedam (link). 
In Schiedam scoor ik een tweedehandsboek over Romaanse Kerken in Frankrijk. Daarna lopen we binnen bij de Grote of Sint Janskerk aldaar. Tijdens de bezichtiging ontdekken we de grafzerk van Luidina. Het verhaal over haar legende raakt op de achtergrond tot ik het laatste hoofdstuk van het boek dat ik die dag gekocht heb lees. Het eindigt met een korte beschrijving van de Heilig Hartkerk te Schiedam-Zuid en de legende van de Heilige Liduina. Het toeval kon onmogelijk groter zijn ...

De legende

Liduina wordt in 1380 geboren in Schiedam. Na een val op het ijs breekt ze een rib en lijdt tot het eind van haar leven ondraaglijke pijnen. De logica tussen de gebroken rib en een leven lang ziek zijn wordt me pas in tweede instantie duidelijk. Haar verhaal wordt met stukjes en beetjes compleet.  De legende vertelt dat Liduina als klein meisje elke dag in de Sint Janskerk ging bidden bij het beeld van Onze Lieve Vrouwe van Schiedam. Dit beeld was daar niet zomaar terecht gekomen. Dat is een verhaal apart (2). Het meisje brengt veel tijd door in de kerk en vertelt haar moeder na een late thuiskomst dat het beeld naar haar gelachen heeft. Als ze op haar twaalfde jaar ten huwelijk wordt gevraagd is dit niet wat ze wil. Ze smeekt God om een ongeneeslijke ziekte, 'waardoor ze onaantrekkelijk wordt voor de wereld'. Als ze vijftien is maakt ze tijdens het schaatsen een val op het ijs, waarbij ze een rib breekt. Er is sprake van ernstige complicaties waardoor die val resulteert in een levenslang lijden. Na een keerpunt van acceptatie biedt ze troost aan armen en chronisch zieken. Die komen haar van heinde en ver bezoeken. Haar ziekbed duurt lang en Luidina sterft na 38 jaar in 1433. We komen de markering van haar grafkapel tegen in de Grote of Sint Janskerk, samen met twee grafzerken die daar terug gevonden zijn. 

De Heilig Hartkerk verdient het om gezien te worden

Onze rondleiding begint in de hal waar we even stilstaan bij een foto van de Frankelandsekerk. Hier stroomden de bedevaartgangers toe tot deze in 1969 werd gesloopt.


Frankelandse kerk, Schiedam, afgebroken in 1969

De doopkapel

Vanuit de hal komen we in de voormalige doopkapel van de Heilig Hartkerk. Ongedoopt mocht je de kerk niet binnen, dus was dit een eerste noodzakelijke stap voor de gelovigen. Hier vinden we het oudste beeld van Liduina, met aan haar voeten een kleine engel. Aan beide kanten van het beeld treffen we een smal glas-in-lood-raam met bloemen. Aan de linkerkant de rozelaar, aan de rechterkant de aronskelk. De rozelaar verwijst naar het moment dat Liduina zal sterven. Haar engelbewaarder heeft haar verteld dat de tijd daar is als alle knoppen bloeien. De aronskelk symboliseert met haar witte kleur zuiverheid en maagdelijkheid. 


Liduina in de voormalige doopkapel met een kleine engel aan haar voeten



Links: De rozelaar                                                    Rechts: de aronskelk 

Het afscheidingsscherm

Een blikvanger in de kerk is  het afscheidingsscherm, samengesteld uit honderden kleine tekeningen gemaakt door schoolkinderen uit de buurt, gevormd tot bekende taferelen van Schiedam door Jeroen Staal. Helaas hebben we er geen foto's van gemaakt, wel in bewondering staan kijken. Een kleine indruk ervan vind je hier (klik op fotogalerij). 

Apocalyptische taferelen

Aan de keerzijde van de panelen zijn vier apocalyptische taferelen aangebracht door dezelfde kunstenaar, als aanvulling op de onvoltooide schildering boven het hoofdaltaar. 


Apocalyptisch paneel (Jeroen Staal, 2014-2015)


Detail apocalyptisch paneel met Liduina


Apocalyptisch paneel (Jeroen Staal, 2014-2015)


Detail apocalyptisch paneel met Liduina

Schilderingen zijaltaren

Ook de schilderingen van de zijaltaren staan in het teken van Liduina


Zij-altaar links: De engel met de wonderbare hostie


Zij-altaar rechts: De engel met de Rozelaar
Luidinakapel

Terug lopend begeven we ons naar de  nieuwe Liduinakapel. Daar vinden we haar leven verbeeld in glas-in-lood: biddend bij het beeld van Onze Lieve Vrouwe van Schiedam, de engel met de rozelaar, haar lijden. Aan de wand een sculptuur van Liduina en haar engelbewaarder, haar beeld, een vaas met rozen waar kinderen een wens aan kunnen hangen. Lest best gaat in dit geval niet helemaal op. Overal in de kerk vinden we sporen van de Heilige Liduina terug: in de oude doopkapel, op de zijaltaren, klein afgebeeld op de acopalyptische panelen en in haar eigen kapel. 


De nieuwe Liduina kapel 



Op de achterwand het tafereel van Liduina met haar engelbewaarder



Luidina met rozen



Liduina bidt bij het beeld van Onze Lieve Vrouwe van Schiedam


De engelbewaarder en het kruis met de rozen


Glazen koepel beschilderd met schaatstafereel uit de kinderfilm 'Frozen' (Käthe de Wolf, toen 13 jaar)
Gekozen als analogie voor de ijspret en de latere opofferingsgezindheid van de figuren 


Uitleg verhaal Liduina kapel



Met dank aan de uitgebreide en enthousiaste rondleiding door Dhr. Henry de Wolf



Adres

Rijnstraat 1, 3114 SP Schiedam

Noten

De Heilig Hartkerk is alleen op Open Monumentendag toegankelijk voor publiek.

(1) Mystiek in Frankrijk, Deel XVIII: 'Een pelgrimstocht naar Bourgogne' - F.C.M. Rosier
(2) Per schip onderweg naar Antwerpen kwam het aan in Schiedam. Het schip kon niet verder varen en het beeld werd zo zwaar dat het niet te tillen was. Voor de bevolking was dit een teken dat deze Maria in hun stad vereerd wilde worden. Het beeld werd gekocht en kreeg een plaatsje in de Sint-Janskerk (Bron).

Eerdere blogs




Reacties

Een reactie posten