Sint Hubert: dat hert droeg een lichtend kruis
Door Joke Visker - april 18, 2016
Overal waar je komt word je herinnerd aan de legende van Sint Hubert, die tijdens de jacht op een hert 'met een lichtend kruis tussen het gewei' stuitte. Het dier raadde hem dringend aan zich te bekeren tot het geloof. Zo niet, dan zou hij 'terstond ter helle dalen'. Het tafereel van de ontmoeting vinden we op diverse plekken terug. In de vorm van een standbeeld wacht het hert ons op bij binnenkomst in het stadje. Tussen de twee torens van de basiliek is het jachttafereel afgebeeld, en binnen vinden we de scène terug op een schilderij. Een gebeeldhouwd tafereel op een koorbank vangt het eenmaal per jaar het licht van de zon...
Het hert wacht ons in de vorm van een standbeeld op bij binnenkomst in het stadje
Tussen de twee torens van de basiliek is het jachttafereel uitgebeeld
Boven het hert, waarbij het gewei mist, hangt een klein kruisje
De basiliek
De basiliek was op het moment van ons bezoek gedeeltelijk toegankelijk. Er vond een restauratie plaats in de omgang van het koor en de zijschepen. Dan kan je dingen missen :-). Want ergens in dat onbereikbare gedeelte moet de afgehouwen boomstam staan waarin een ijzeren kruis met een hertenkop gevonden is. De boom maakte ooit deel uit van de pelgrimsroute naar St. Hubert. Ik denk dat ik er een glimp van gezien heb op weg naar de crypte. Maar ja, je kunt niet alles hebben en soms moet je het doen met informatie achteraf.
Patroonheilige van de jacht
Sint Hubert werd patroonheilige van de jacht en mensen werden op een wonderlijke manier genezen van hondsdolheid. Bij het altaar aan hem gewijd is de schrijn met de stola te zien, die hem door een engel aangereikt werd.
De dag van de heiligverklaring van St. Hubert is 3 november. In combinatie met de verschijning van het hert doet het me denken aan Keltische tijden. Als een van de oudste dieren staat het symbool voor een boodschapper uit de Andere Wereld. Het begeleidde de zielen door de duisternis.
Er is een link met vruchtbaarheid en vernieuwing, maar ook met strijders en de jacht. Sinds oude tijden gingen mensen in dans en ceremonie als reebok verkleed. Maar het hertengewei is ook de hoofdtooi van de Keltische God Cernunnos.
De datum van heiligverklaring valt samen met het Keltische feest Samhain. Dat feest werd gevierd rond 1 november en duurde 3 dagen. De kerk viert op deze dagen Allerzielen (2 november) en Allerheiligen (3 november). Dat hert, speelt het met het kruis tussen het gewei een bemiddelende rol tussen de oude Keltische traditie en het Christendom?
Het altaar van St. Hubert
De schrijn waarin de stola wordt bewaard
Hert boven de koorbanken
Het jachttafereel op het schilderij
De jachtscène op de koorbank
De jachtscène wordt eenmaal per jaar in het zonnetje gezet. Door het hoge raam van de middelste kapel van de kooromgang vindt het zonlicht zijn weg. Het is nog vroeg in de morgen als het derde paneel van de koorbanken wordt beschenen. Daarop vinden we de ontmoeting van St. Hubert met het hert uitgebeeld.
Deze legende speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van de basiliek. De uitlijning op de dag van de zomerzonnewende is bijzonder. Het is duidelijk dat de plaats van het paneel niet willekeurig is gekozen. Het spel van het zonlicht is ingenieus geconstrueerd en pas later ontdekt. Een foto van dit moment vind je bijna onderaan op deze webpagina.
Gebeeldhouwd op de koorbank: het tafereel van de ontmoeting van St. Hubert met het hert
De tekening op het informatiebord geeft de oriëntatie van de basiliek aan. Op 21 juni komt de zon bijna in het noord-oosten op. Het zonlicht kan dan om 8 over 6 vanuit het bovenste raam van de middelste kapel via het hoofdaltaar op de koorbank aan de rechterkant vallen.
De rode en groene lijnen geven de zonnestanden op 5 augustus, 3 november en 5 februari weer
Deze ster op de vloer geeft het kruispunt van de lijnen aan
Zonnen en manen in het koor
Tot slot gingen we op zoek naar de twintig zonnen en manen
We vonden ze boven in het koor, maar ook op ooghoogte
Het oudste kapelletje
Het oudste kapelletje van het land van St. Hubert staat in de buurt van de plek waar het wonder van de bekering plaats vond. Daar vinden we naast het bekende tafereel rijen wapenschilden van adellijke Europese jagers aan de muur. Om het te bereiken moeten we levensgevaarlijke capriolen uithalen bij het oversteken van de weg over te steken. Dat willen we niet herhalen. Het kruisbeeld dat de exacte plaats aanduidt, hebben we niet meer gezocht, alhoewel het er vlak bij moet staan.
Het kapelletje in de buurt, waar het wonder plaatsvond (1904)
Het oorspronkelijke kapelletje gewijd aan St. Catherine (1135)
Adres
6870 Saint-Hubert, België
Eerdere blogs
(Sint Hubert: in de donkere crypte troont de Madonna)
Bronnen
Legende o.a in VVV brochure St. Hubert blz. 20
Musée des Celtes, Place Communicale, 1 B-6800 Libramont
Het Dierenorakel der Druïden
Websites
